Natuurladder: Natuurinclusief bouwen in 5 stappen
architectenbureau DP6 uit Delft maakte een ontwerp voor een natuurinclusief gebouw met omgeving voor de gemeente Den Haag
Heijmans en DuraVermeer hebben de Natuurladder opgesteld. Het doel: natuuradaptief bouwen, dus bouwen mét de natuur, waarbij biodiversiteit en klimaatadaptatie volledig in het proces zijn geïntegreerd.
De natuur beter achterlaten dan dat je het aantrof, is voor een bouwer eenvoudig te realiseren. Dit stellen Jan Willem Burgmans van Heijmans en Léon Dielen van DuraVermeer. Zij ontwikkelden de Natuurladder, om het collega’s gemakkelijker te maken ambities op het gebied van klimaatadaptief bouwen én het herstellen van de biodiversiteit te realiseren.
Natuurladder: Een gespreksstarter voor projectteams en meetlat voor natuurvriendelijke werkwijze.
Natuurverbetering en klimaatadaptatie
Jan Willem Burgmans (Heijmans): “Al het groen naast onze spoor- water- en snelwegen vormt samen het grootste natuurgebied van Nederland. Dat wordt grotendeels beheerd door ons, bouwers. Dus de infrasector als geheel speelt een grote rol in het tegengaan van de biodiversiteitscrisis en het klimaat robuust maken van Nederland.”
Burgmans en Dielen overleggen regelmatig over hoe ze natuurvriendelijker kunnen bouwen. Een logische samenwerking gezien de urgentie en grootte van de klimaatveranderingsopgave.
Léon Dielen (DuraVermeer): “In de bouwsector zijn we gewend om de kaarten voor onze borst te houden als het aankomt op innovatie. Maar voor de natuur is het vijf voor twaalf. Daarom dachten we samen na hoe we onze collega’s kunnen laten zien dat binnen onze projecten heel gemakkelijk natuurverbetering of klimaatadaptatie te realiseren is. Zo kwamen we op het idee van een Natuurladder. Wel een initiatief, maar géén product van Heijmans of van DuraVermeer, benadrukken ze. Uiteindelijk hopen we dat het een instrument wordt van de héle bouwsector.”
Als je natuurvriendelijk bouwen vanaf de start van het proces meeneemt, kun je kostenneutraal werken en zo een enorm verschil maken.
Natuurladder, kleine stappen maken het verschil
Door het volgen van een matrix op het gebied van gedrag, leiderschap en inhoud, kan iedereen zelf berekenen op welke trede een project zich bevindt.
Stap 1 | Natuuronbewust ontwerpen en bouwen
Veel gebouw- en gebiedsontwerpen zitten nog in deze fase. Voor natuur en klimaat is het belangrijk dat alle stakeholders zich dat beseffen en snel de volgende stappen zetten.
Stap 2 | Natuurvriendelijke maatregelen tijdens het bouwproces
“Het gebeurt regelmatig dat door zwaar materieel de grond op een bouwplaats verdicht. Dat kun je voorkomen door een lagere bandenspanning of door de grond weer open te trekken na vertrek. Of door de plek waar de keet stond als een groene hotspot achter te laten na vertrek. We kunnen bijvoorbeeld de grond bewerken en inzaaien, zodat het geen litteken achterlaat in het landschap”, legt Jan Willem uit.
Natuurladder: Een gespreksstarter voor projectteams en meetlat voor natuurvriendelijke werkwijze.
Stap 3 | Inventarisatie kansen voor natuur en klimaatadaptief
Inventariseer de kansen voor klimaatadaptatie en natuur om bespreek deze met je opdrachtgever.
In dit gesprek blijkt welke kansen daadwerkelijk te realiseren zijn binnen het huidige project. De overige ideeën zijn niet voor niets genoemd. Die maken inzichtelijk hoe natuurvriendelijk bouwen concreet te maken is. Deze kennis neemt de opdrachtgever weer mee naar een volgend project.
Stap 4 | Betrek stakeholders
Voor het stijgen naar trede 4 op de ladder zijn ook andere partijen nodig. Wij kunnen inzichtelijk maken wat er mogelijk is, maar de opdrachtgever stelt het contract op. Het zou mooi zijn als daarin ook een ambitieniveau voor de Natuurladder wordt meegenomen. Als je natuurvriendelijk bouwen vanaf de start van het proces meeneemt, kun je kostenneutraal werken en zo een enorm verschil maken.
Stap 5 | Bouwen met de natuur
Uiteindelijk is het ultieme doel dat trede 5 realiteit wordt: natuuradaptief bouwen, dus bouwen mét de natuur, waarbij biodiversiteit en klimaatadaptatie volledig in het proces zijn geïntegreerd. Zodanig dat bouw en infra toekomstbestendig zijn. Doen we dat niet dan hebben we heel snel een groot probleem.
Auteurs
- Jan Willem Burgmans, programmamanager Ruimte bij Heijmans
- Léon Dielen, adviseur Water en Klimaatadaptatie bij Dura Vermeer Divisie Infra