MBO studenten als vernieuwers
Landstede Harderwijk ontving een special Award voor hun circulaire en flexibel uit te breiden Re-Use Centrum voor gemeenten als vervanger van de milieustraat
MBO-studenten zijn de vernieuwers voor de toekomst. Zij presenteerde hun ontwerpen voor de gebouwde omgeving en letten daarbij vooral ook groene bouwmaterialen en een groene, biodiverse omgeving.
Arnhem bouwt circulair
Op 16 juni vond in Amersfoort de finale van de Bouw Ontwerp Challenge 2021 plaats voor mbo-studenten. Tien teams presenteerden hun project. Juryvoorzitter Ruud Koornstra reikte de hoofdprijs van 5.000 euro uit aan het team van Rijn IJssel Arnhem voor herbestemming van een kantoorpand, dat met ‘geoogste bouwmaterialen’ wordt getransformeerd tot een circulaire woon/werk-toren voor opdrachtgever provincie Gelderland.
Koornstra: “Wij denken dat dit project er gaat komen.”
Vernieuwers
VernieuwersHet Bestuurskwartier in het centrum van Arnhem is een gebied dat wel een opknapbeurt kan gebruiken. Dat is een understatement.
Het is een wat treurig stemmende betonnen jungle waar forenzen gemakkelijk de weg kwijtraken. Maar dat gaat veranderen als het aan de tweedejaars studenten Bouwkunde van mbo-school Rijn IJssel Arnhem ligt. De gemeentelijke en provinciale kantoorkolossen uit de jaren zeventig en tachtig kunnen deels ontmanteld en verder verduurzaamd worden. Dat is het begin van iets nieuws.
Het gebied kan volgens de studenten als voorbeeld dienen voor integrale circulaire gebiedstransformatie: een frisgroen stukje Arnhem aan de levendige kade van de Nederrijn.
Circulaire stadstoren
Het belangrijkste onderdeel van het ontwerp van het Rijn IJssel-team is een circulaire stadstoren met woon/werk-functies opgebouwd uit bouwmaterialen die geoogst gaan worden in de gedateerde panden achter het provinciehuis. “Circulair delven” noemen de vernieuwers het.
Dit idee veroverde de harten van de jury op 16 juni in de Boogkerk in Amersfoort, waar dit jaar de Bouw Ontwerp Challenge 2021 beslag kreeg. Rijn IJssel won de challenge en gaat verder in onderhandeling met provincie Gelderland voor de realisatie van het ontwerp. En dat is precies de kracht van deze jaarlijkse wedstrijd. Het gaat om het echie. De studenten gaan in onderhandeling met ‘echte’ opdrachtgevers zoals gemeentes, provincies, architectenbureau’s en projectontwikkelaars.
Circulair, het nieuwe normaal
De Bouw Ontwerp Challenge is een van de initiatieven van SMARTCirculair, een projectbureau voor mbo-scholen met als missie onderwijs, ondernemers en overheden te verbinden rond de thema’s ‘circulair bouwen’ en ‘de energietransitie’. Studententeams worden uitgenodigd om creatief en eigenzinnig de wedstrijd in te gaan, met vooruitstrevende concepten waarin de circulaire economie als het nieuwe normaal wordt beschouwd.
De studenten hoeven zich niet in te houden, hoeven zich niet te conformeren aan welke klassieke conventie dan ook. Ze mogen shinen, schitteren en uitgroeien tot inventieve, communicatieve en zelfbewuste professionals.
Rijn IJssel won de hoofdprijs in 2021
Passie
Enes, Yunus, Mehmethan en Jelmer van Rijn IJssel deden dat met verve. Zij vertegenwoordigden op het podium in de Boogkerk hun team van 26 studenten. Aandoenlijk was hun passie voor bouwkundig ontwerp, indrukwekkend hun visie op eigentijdse gebiedsontwikkeling. In hun knotsgekke maar gedetailleerd uitgewerkte plan regent het kansen voor verduurzaming, hergebruik van materialen, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Hun doel is om voor de nieuwbouw zoveel mogelijk gebruik te maken van bouwmaterialen uit de bestaande gebouwen. Met name het pand Prinsenhof A moet circulair gedolven worden, een zieltogende kantoorkolos uit de jaren tachtig.
Parametrische vorm
Het idee van de studenten komt niet uit de lucht vallen. Het Rijksvastgoedbedrijf, gemeente Arnhem en provincie Gelderland namen zich in 2019 al voor het gebied te herontwikkelen en circulair te delven. Gezien de benoemde ambitie en het innovatieve karakter van de opgave, besloten de initiatiefnemers destijds een marktconsultatie te houden voor het verkrijgen van informatie om een succesvolle uitvraag/aanbesteding te kunnen houden. Daar sluit het plan van de studenten op aan.
Het pand Prinsenhof A leent zich volgens Enes, Yunus, Mehmethan en Jelmer voor “systematisch uit elkaar pluizen”.
- De prefab-elementen zijn in een catalogus uiteengezet en worden een paar honderd meter verderop gebruikt in de nieuwbouw
- Een parametrisch gevormde woon/werk-toren die zich moet gaan manifesteren als een ‘landmark’ voor de stad, met eromheen tuinen en kabbelende beekjes, waarmee het stadscentrum fijntjes wordt verbonden met de promenade langs de Nederrijn.
- Circulair, groen, energieneutraal, innovatief, klimaatadaptief, uitdagend, mediacommunicatief en biodivers, het zit er allemaal in.
- Daarmee overtreft het project de vijf duurzaamheidsprincipes van de stad Arnhem.
Vernieuwend denken
De jury was het unaniem eens over de kracht van dit ontwerp.
Architect Raoul Vleugels: “Dit is een spraakmakend en gedurfd ontwerp dat laat zien wat er kan als we anders denken. Herbestemmen van oude kantoorpanden is keihard nodig om het woningtekort te kunnen verkleinen en om bouwmaterialen te oogsten en hergebruiken, in plaats van slopen. Dit team heeft haar ontwerp heel strak uitgelegd en vormgegeven. Een verdiende winnaar!”
4 Special awards
Maar ook de andere teams kregen lof toegezwaaid. SMARTCirculair stelde vier special awards beschikbaar van 250 euro.
- Noorderpoort College Stadskanaal kreeg er een voor haar TechHub op het campusterrein, die volledig BREAAM-ontworpen is en in de omringende natuur lijkt op te gaan.
- Landstede Harderwijk kreeg er een voor haar landelijk opschaalbare en flexibele eco-centrum dat door opdrachtgever Antea Group meegenomen kan worden naar gemeenten die hun milieustraat modulair willen uitbouwen voor hergebruik.
- Totale systeemverandering
Ook het prachtige Kantoor van de Toekomst van het Technova College Ede kreeg een special award. Dit kantoor moet verrijzen op het WorldFoodCenter in Ede.“Een eyecatcher, niet alleen het gebouw maar ook de educatie- en ontmoetingsruimten”, vindt de jury. - En dan was er nog een special award voor ROC van Twente, dat het marktplein van Hengelo omtovert tot “een pareltje waar je graag wilt vertoeven”, met veel groen, een rooftopbar en een deels ondergrondse waterkringloop die een vijver en planten op natuurlijke basis voorziet van schoon water. Wat mooi, wat prachtig!
Al met al een eruptie van opgekropte creativiteit, de verbazingwekkende oogst van anderhalf jaar noodgedwongen vertoeven in de coronaluwte. Eindelijk een podium! Die energie straalden de studenten uit.
Juryvoorzitter Ruud Koornstra
Koornstra
Juryvoorzitter Ruud Koornstra: “Wij Nederlanders zijn de vernieuwers van de wereld, ons koude kikkerlandje heeft bij uitstek alles wat nodig is voor een totale systeemverandering: geld, kennis, technologie en onze geografische ligging.”
Wat Koornstra niet zei (maar wel bedoelde) is dat we een heel regiment creatieve mbo’ers ter beschikking hebben, die staan te trappelen om hun ideeën voor het voetlicht te brengen. Out-of-the-box-denken kunnen de studenten als de besten. Ze worden niet gehinderd door vastgeroeste opvattingen over hoe het zou moeten. Fris van de lever dromen ze over (on)mogelijke plannen en geven ze commentaar op wat ze zien en hoe het beter kan. Een wedstrijd als de Bouw Ontwerp Challenge motiveert hen tot op het bot om hun ambitieuze ideeën te laten promoveren naar de echte wereld. En die een klein beetje beter maken.