De hoeden van Bono
Teambuilding volgens Belbin en Quinn
Hoe smeed je een winnend team. Hoe zorg je dat teamleden elkaar aanvullen?
- Hoe kan je komen tot een goede groepsdiscussie en studenten elkaar helpen om out of the box te denken?
- Hoe kan je nou op een constructieve manier brainstormen en komen tot een optimaal resultaat. Van het begin tot het einde van de projectsamenwerking?
Kortom hoe vul je elkaar constructief aan en zorg je ervoor dat jullie straks als potentiële winnaars op het podium staan?
Eén beproefde methode zijn de ‘Zes Denkhoeden’, ontwikkeld door Edward de Bono.
Hieronder leggen we het uit.
6 Bono rollen
6 Bono rollenNatuurlijk kun je de rollen bestempelen als stereotype want bijna niemand heeft een monofocusprofiel. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat mensen vaak twee of drie verschillende rollen op zich nemen. Bovendien kent elke zienswijze meerdere rollen maar om het geheel overzichtelijk te houden, beperken wij ons per zienswijze tot één, meest voorkomende, (hoofd)rol.
1. WIT – DE ROL VAN ONDERZOEKER
In de rol van onderzoeker kijk je met een open, onbevangen blik om je heen, je probeert je oordeel zo lang mogelijk uit te stellen. In het team ben jij degene die kennis van zaken heeft, goed geïnformeerd en gedocumenteerd is. Je kan tijdens het overleg goed luisteren en informatieve vragen stellen. Je kan onderscheid maken tussen feiten, meningen en gevoelens en je kan als geen ander zaken op een rijtje zetten. Je onderzoekt de situatie of het dilemma met open vizier. Je vertrouwt op je eigen waarneming. Je bent ervan overtuigd dat meten weten betekent, dat je onderbouwing wetenschappelijk verantwoord moet zijn, dat het verhaal moet kloppen en dat cijfers van belang zijn. En voor jou geldt: eerst zien dan geloven.
Als je onder druk staat en gestrest bent, word je een pietje precies. Dan kun je doorschieten en word je betweterig of pietluttig. Je slaat door in het verzamelen van gegevens, je gaat teveel in op de details en je bent lang van stof.
2. ROOD – DE ROL VAN COACH
De coach (verbinder, sfeermaker) is gefocust op gevoelens en emoties. Je laat je gedrag vooral bepalen door de emoties van jezelf en van anderen. Je investeert in relaties en je doet wat nodig is om die sterk te houden. Je wilt graag in stilte nadenken over je diepere gewaarwordingen en je hebt er vertrouwen in dat het antwoord op je vraag vanzelf komt. Verbondenheid is een belangrijke waarde voor jou en ook passie, betrokkenheid, zorgzaamheid en genegenheid zijn belangrijke drijfveren voor jou. Die brengen je in beweging en dan ga je er voor!
Als je onder druk staat of gestrest bent, word je een redder. Jij wilt het iedereen naar de zin maken en verliest daarbij je eigen behoeftes uit het oog. Je kunt moeilijk nee zeggen, geen grenzen stellen. Dan raak je overbezorgd en word je opdringerig en verlies je de realiteit uit het oog.
3. GEEL – DE ROL VAN MOTIVATOR
De motivator (ptimist, ondernemer, doener) richt zich op kansen, mogelijkheden en successen. Je blik is gericht op de toekomst. Je ziet overal kansen en benut die ook. Je bent gericht op het resultaat en op de uitdaging en je onderneemt graag actie. Je bent extravert, zelfbewust, energiek en beweeglijk in je gebaren. Je deelt graag complimenten uit. Je kan relativeren en ergens de humor van inzien.
Je kunt als geen ander woorden in daden omzetten, motiveert anderen om mee te doen en je viert graag je successen. Je werkt bij voorkeur in projectteams. Vooruitgang, succes, vitaliteit, optimisme en vertrouwen zijn belangrijke drijfveren voor je handelen en brengen jou in beweging.
Als je teveel onder druk staat of gestrest bent, word je een hardloper of in het ergste geval een fanaat. Je bent ongeduldig, laat je collega’s niet uitspreken, zeker niet degenen, die kritische geluiden laten horen. DJe hebt geen oog voor de risico’s en bedreigingen en onderneemt mogelijk de verkeerde acties die contraproductief zijn.
4 ROOD – DE ROL VAN CRITICUS
In de rol van criticus (ook wel waarschuwer, de advocaat van de duivel, de provocateur) bekijk je de wereld door een zwarte bril. Je bent gefocust op wat niet goed gaat: de nadelen, risico’s en gevaren. Je stelt je kritisch op, je maakt je twijfels kenbaar, geeft tegengas en waarschuwt voor gevaren en risico’s. Je bent vooral risico- en probleemgericht. Je hebt graag controle en je wilt de zaken kunnen voorspellen. Jegelooft dat wrijving glans geeft. Ook al ben je op je hoede, je gaat het conflict niet uit de weg. Je bent standvastig en gedisciplineerd en je houd je graag aan de regels en voorschriften.
Als je onder druk staat of gestrest bent, word je een dwarsligger. Je gaat “met je hakken in het zand” en wordt dan star en passief. Je kan ook heel (ver)oordelend worden. Onder druk ben je niet in beweging te krijgen.
5 GROEN – DE ROL VAN VERNIEUWER
Je bent gefocust op het creëren, het vernieuwen en veranderen. Je bied jezelf veel ruimte voor fantasie en verbeeldingskracht. Je gaat op zoek naar nieuwe ideeën, veranderingen, alternatieven en oplossingen.
Je kunt goed improviseren en je stelt mensen soms voor verrassingen. Je gaat graag op ontdekkingstocht en je kunt als geen ander bestaande denkpatronen doorbreken en uit je comfortzone stappen. Je bent een visionair die graag een toekomstvisie schetst. Je kan problemen creatief oplossen en adviezen geven. Je houdt ervan om anderen te inspireren.
Je kunt goed omgaan met verschillen en koestert de diversiteit van mensen en ideeën. Dat inspireert jou. Je bent creatief en vindingrijk, flexibel in de omgang, avontuurlijk ingesteld.
Als je onder druk staat, word je een chaoot of een dromer. Je wordt slordig, zweverig en niet realistisch. Je draaft door in je ideeën en raakt het overzicht kwijt. Je collega’s vinden je dan een dromer, een chaoot die wispelturig, slordig, nalatig en inconsequent is. Je kan ook snel verveeld raken en dan wil je weer wat anders.
6 BLAUW – DE ROL VAN ANALYTICUS
Je kan als geen ander complexe vraagstukken analyseren en anderen inzicht geven. Je onderbouwt dat met argumenten. Je kan heldere doelen formuleren en zaken in een breder verband plaatsen. Je laat je leiden door de overtuiging dat het verstand het wint van het gevoel. Het argument is het enige dat telt en alles is voor rede vatbaar.
Je bent verstandig en bedachtzaam en je plant graag je werkzaamheden. Je kunt goed reflecteren. Je werkt zorgvuldig en houdt van duidelijkheid. Kwaliteit is voor jou belangrijk. Je product of dienst moet voldoen aan de (hoge) eisen en verwachtingen van je opdrachtgever, je klant of niet in de laatste plaats aan die van jezelf. Vakmanschap staat bij jou hoog in het vaandel. Ook streef je graag naar eenheid en uniformiteit. Andere belangrijke drijfveren zijn voor jou redelijkheid, inzicht, samenhang en uitmuntendheid. In die zin stel je hoge eisen aan jezelf en maak je die doorgaans ook waar. Mensen kunnen op jou vertrouwen.
Als je onder druk staat word je een perfectionist. Dan kan je afstandelijk en belerend worden. Omdat je kwaliteit zo belangrijk vindt, kun je doorslaan in perfectionisme. Je werk moet er perfect uitzien en goed onderbouwd zijn. Je wikt en weegt en blijft herschrijven of overdenken. Het moet namelijk ook logisch zijn opgebouwd. Het kost je heel veel tijd. De kwaliteit gaat hier ten koste van de kwantiteit.